Ruth Benedict "Chryzantema i miecz. Wzory kultury japońskiej"

Książka dotarła do mnie dzięki sympatycznej idei "uwalniania książek" (więcej o projekcie tutaj).  Jest to bookcrossingowy egzemplarz i być może... w innym miejscu, w innym czasie ... napotka Was na swej drodze. Książka jest właśnie w drodze i mam nadzieję, że spełni oczekiwania kolejnego czytelnika, a dokładniej czytelniczki.


Ruth Benedict w swojej pracy zawarła obraz japońskiego człowieka. Pisze o tym, co jest dla niego ważne, w jaki sposób myśli, jakie ograniczenia narzuca mu kultura, jak ważne są dla niego obowiązki, powinności, zobowiązania, spłata "długu" wobec życia, rodziców, mistrzów, społeczności (w książce bardzo dokładnie są opisane te kategorie, oraz stopień zabarwienia i ciężkości, autorka wyjaśnia, czym jest on, gimu, giri, pokazuje różne oblicza wstydu - który również jest pojęciem ważnym, jeśli chodzi o rozumienie kultury japońskiej).Chciała wyjaśnić, co sprawia, że Japończycy są tak bardzo skomplikowani i potrafią przejść niemal natychmiast w jednej skrajności z drugą? Dlaczego są jednocześnie konserwatywni i liberalni, wojowniczy i pokojowo nastawieni?

Nie jest to zbiór anegdotek, obserwacji, przeżyć osoby zafascynowanej Japonią, ale antropologiczna analiza japońskiej kultury i jej wpływu na zachowanie Japończyków. Kulisy powstania książki są również ciekawe. Praca powstała "na zamówienie" amerykańskiego rządu pod koniec drugiej wojny światowej, Amerykanie chcieli pojąć sposób myślenia przeciwników i obrać właściwą strategię w okresie powojennym, tak aby móc odbudować Japonię oraz zbliżyć oba narody. Profesor Benedict podjęła się zadania i stworzyła dogłębnę analizę ducha mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni. Zadanie karkołomne - czy to się może w ogóle udać, jeśli ze względu na działania wojenne nie można zebrać materiału do badań na miejsu i nie można porozmawiać z mieszkającymi tam ludźmi ... Autorka opierała się na tym, co było dostępne (literatura, opisy innych ludzi, rozmowy z imigrantami japońskimi w USA oraz jeńcami). Ruth Benedict nigdy nie odwiedziła Japonii (zmarła 3 lata po zakończeniu wojny) i nie miała okazji skonfrontowania tego, co napisała z tym co zaobserwowałaby na miejscu.

Książka powstała ponad 50 lat temu, w innych realich, ale nadal w dużym stopniu jest aktualna.Pomaga zrozumieć niuanse rządzące zachowaniem społeczeństwa, skomplikowany system hierarchii, powiązań. Na pewno po lekturze tekstu inaczej popatrzymy na motywacje i czyny bohaterów książek napisanych przez japońskich pisarzy (przynajmniej jeśli chodzi o literaturę sprzed 1950 roku).

Długo wahałam się, jaką ocenę wystawić. Mimo pewnych niedostatków oraz wyzierającej czasami z książki propagandy, przemilczenia zrzucenia bomby atomowej - wystawiłam 6.
Polecam, zwłaszcza miłośnikom Dalekiego Wschodu!!!